آشالازی
یک اختلال حرکتی عضلات جدار مری است که در آن دریچه انتهایی مری در محل اتصال به
معده به طور طبیعی در هنگام عبور غذا باز نمی شود. در آشالازی حرکات دودی مری از
بین رفته است. علت این اختلالات از بین رفتن اعصاب جدار مری است. علت تخریب اعصاب
جدار مری در بیشتر موارد ناشناخته است.
نشانه های بیماری
مهمترین علامت این بیماری بلع
مشکل است که در مورد جامدات و یا مایعات وجود دارد. از علائم دیگر این بیماری
میتوان به درد سینه ,برگشت غذای خورده شده به دهان,سوزش سردل,سخت آروغ زدن ,احساس
پری و سنگینی در ناحیه گلو ,سکسکه و کاهش وزن اشاره کرد.
تشخیص
معمولا شک به آشالازی از روی
علائمی که بیمار ذکر میکند، ایجاد می شود اما برای تشخیص نهائی نیاز به بررسی و
آزمایش می باشد.
عکس قفسه سینه
یک عکس ساده قفسه سینه می تواند
تغییر شکل مری و عدم وجود هوا در معده را نشان دهد.این دو علامت در عکس آشالازی را
مطرح میکنند.
بلع باریم
تست بلع باریم به عنوان آزمون
غربالگری آشالازی به کار میرود.باریم در عکس ,دهانه خروجی مری و اسفنگتر تحتانی
مری را نشان میدهد.در آشالازی, بلع باریم ,عدم وجود انقباض درمری بعد از بلع نشان
میدهد.
نحوه آمادگی جهت انجام
اقدامات اولیه
در بیماران آشالازی مدت زمان
لازم جهت تخلیه مری بیشتر از افراد عادی میباشد لذا لازم است قبل از هر اقدام
درمانی همراه با ناشتایی کامل در شب قبل از مراجعه، 48 ساعت قبل از مراجعه هم رژیم
غذایی نرم (مایعات و سوپ...) داشته باشند که در این صورت روند درمانی ساده تر و
کوتاهتر خواهد بود.
مانومتری
توسط مانومتری فشار داخل مری و
اسفنگتر تحتانی آن اندازه گیری می شود. این تست زمانی قابل انجام است که بیمار
حداقل به مدت 8 ساعت چیزی نخورده باشد و در حال حاضر کاملا بیدار باشد. مانومتری
اغلب جهت تایید تشخیص آشالازی به کار میرود. در بیمار آشالازی سه وضعیت غیر طبیعی
در مانومتری دیده میشود: فشار بالا در ناحیه اسفنگتر تحتانی در زمان استراحت,عدم
شل شدن اسفنگتر بعد از بلع و عدم وجود امواج پریستالتیک در قسمت تحتانی مری. دو
مورد آخر مهمتر هستند و تشخیص را مسجل میکنند.
آندوسکوپی
اندوسکوپی امکان دیدن داخل مری,
اسفنگتر تحتانی و معده را به طور مستقیم فراهم می کند. این کار به کسانی پیشنهاد
میشود که مشکوک به آشالازی هستند و خصوصا برای افتراق بیماری هایی که آشالازی را
تقلید میکنند مفید است.
درمان
برای درمان آشالازی راههای
مختلفی وجود دارد اگرچه همه این درمانها قادر به تخفیف دادن علائم هستند اما
متاسفانه هیچکدام از آنها قادر به درمان کامل بیماری نیستند.
دو روش دارو درمانی و تزریق سم
بتولونیم با کاهش دادن فشار اسفنگتر تحتانی مری عمل میکنند اما روش بالون
زدن و جراحی از طریق تضعیف فیبرهای عضلانی اسفنگتر تحتانی مری عمل میکنند.
• دارو درمانی
نیتراتها و بلوک کننده
های کانال کلسیم دو دسته دارو ئی هستند که اثر شل کنندگی روی عضلات اسفنگتر تحتانی
مری دارند.این قرصها زیر زبانی هستند و 10 الی 30 دقیقه قبل از غذا مصرف میشوند.
• بالون زدن(هوا زدن)
با بالون زدن به طور
مکانیکی عضلات منقبض شده اسفنگتر مری کشیده میشود. این روش درمانی در دو سوم
بیماران مبتلا به آشالازی علائم بیماری را کاهش میدهد .البته بیش از نصف بیماران
مجبور میشوند که برای بهبود بیماری بیش ازیکبار این کار را انجام دهند.
میزان موفقیت در این روش: کسانی
که یکبار بالون زده اند ,60% تا یکسال بس از بالون زدن و 25% تا 5 سال پس از بالون
زدن بی علامت خواهند بود.
• جراحی (میوتومی)
منظور از میوتومی این است که در
ناحیه اسفنگتر تحتانی یک فیبر عضلانی را مستقیما ببریم. در گذشته برای این کار
باید جدار قفسه سینه و شکم را باز میکردند اما امروزه این کار توسط یک لاپاروسکوپ
و با یک برش بسیار کوچک قابل انجام است.
میزان موفقیت در این روش: جراحی
علائم را در 70 الی 90 % بیماران از بین میبرد. این بهبود در 85% بیماران به مدت
10 سال و در 65% آنها به مدت 20 سال پس از جراحی باقی میماند. بنابراین بهبود
بیماری پس از جراحی نسبت به بقیه درمانها ماندگارتر است اما به طور کلی جراحی با
عوارض جانبی بیشتری همراه است و تهاجمی تر و گران تر از بقیه درمانها است.
• تزریق سم بوتولونیم
این روش جدیدترین روش
درمانی آشالازی است. سم بوتولونیم به طور موقت سلولهای عصبی را که فرمان انقباض به
اسفنگتر تحتانی مری میدهد فلج میکند. به نظر میرسد که این روش در بیمارانی که
بالای 50 سال دارند مناسب است. البته از تزریق این سم میتوان به عنوان یک روش
تشخیصی در کسانی که مشکوک به آشالازی هستند نیز استفاده کرد.
میزان موفقیت در این روش: یکبار
تزریق بوتولونیم میتواند در 65 الی 90 درصد بیماران در کوتاه مدت (سه ماه تا یکسال) بهبود ایجاد
کند. در موارد عود میتوان از تزریق مجدد استفاده کرد.
ریسک سرطان مری
بیماران مبتلا به آشالازی نسبت
به افراد سالم ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان مری دارند خصوصا اگر تنگی مری در
آنها به طور مناسب کاهش نیافته باشد. به همین دلیل پزشکان اندوسکوپی را به عنوان
یک روش غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان مری به این بیماران توصیه میکنند.